FryslânDOK Dialoog

Meld je snel aan
https://www.eventbrite.nl/e/premiere-grunwurkers-tickets-
1258011228449?aff=oddtdtcreator

Samen met Omrop Fryslân nodigt De Uitkijkers je graag uit voor de première van FryslânDOK Grûnwurkers. Programmamaker Bart Kingma over de avond : “We kijken met elkaar de documentaire en gaan daarna in gesprek over hoe we de toekomst zien van gezonde grond in Fryslân. In een documentaire kun je nog lang niet alles kwijt over dit belangrijke onderwerp, dus het gesprek met betrokkenen en geïnteresseerden is goud wurdich.”

Twee vragen staan in die dialoog centraal:
1. Hoe blijven we elkaar vinden in het soms gepolariseerde landbouwdebat?
2. Hoe kan gezonde grond bewezen renderen voor de gezondheid van mensen én een
gezonde sector? 

It ferhaal 

Sûne Grûn – dat was de naam van de eerste vereniging van ecologisch boerende boeren in Friesland, in de jaren zestig (toen nog in de oude spelling Soune Groun). Sûne Grûn is precies de naam van een nieuwe groep boeren die eind november 2024 het licht zag en waarin boeren en landbouwgerelateerde partijen zoals onderwijs, wetenschap en bedrijfsleven proberen een gezonde bodem als uitgangspunt te nemen voor een transitie in de landbouw. Sûne Grûn probeert nadrukkelijk níét te kiezen tussen biologisch of ‘industriële landbouw’, maar stelt het zo gezond mogelijk maken van de bodem en het voedsel dat daar vanaf komt centraal.

Het idee: een gezonde bodem als katalysator. Want zowel een biologische boer als een intensieve boer heeft baat bij een vruchtbare grond – al was het maar omdat er dan minder kunstmest en pesticiden nodig zijn. Maar ook de consument heeft er voordeel bij, want een gezonde bodem levert gezond voedsel op. Dat idee is logisch, maar nog maar beperkt aangetoond. Daarom zet Sûne Grûn vol in op onderzoek naar de relatie tussen bodem en voedingswaarde: heeft een gezonde bodem aantoonbaar een hogere voedingswaarde voor het gewas, en heeft dat gewas aantoonbaar een hogere voedingswaarde voor de consument?

De nieuwe beweging Gezonde Grond is eigenlijk een verlengstuk van Agricycling, het initiatief van melkveehouder Pieter van der Valk. Pieter is gangbare boer, wil graag meegaan in een landbouwtransitie maar wil dat niet via het bioevangelie doen. Heel bewust probeert hij mensen (boeren, burgers, instellingen) aan Gezonde Grond te binden door niet te kiezen voor een richting, maar te werken vanuit het dilemma waar boeren mee zitten.

ReGeNL – University Campus Fryslân (UCF) van de RUG is onder gepassioneerde leiding van hoogleraar Gjalt de Jong en programmamanager Ingrid van Huizen een Centrum Duurzame Landbouwtransitie begonnen. Daarvoor heeft deze club zich aangesloten bij het landelijke project ReGeNL, een beweging die met duizend boeren de stap wil zetten naar een nieuwe landbouw die de balans weet te vinden tussen ecologie en economie. In feite zit ReGeNL dus op hetzelfde spoor als Gezonde Grûn. Het perspectief is net even anders, maar deze twee partijen staan beslist niet tegenover elkaar en weten elkaar nu al te vinden.

Op dit moment wordt een groep samengesteld van ‘begeleiders’, een soort agrarische coaches die aan de boeren worden gekoppeld om samen te inventariseren waar de behoeften liggen en hoe ze dit onderzoek verder kunnen aanpakken. Een van de boeren die meedoet is Jaring Brunia. Jaring is zelf biologisch-dynamisch boer. Afgelopen herfst liet hij (via sociale media, waar Jaring veel volgers heeft) weten dat hij vastgelopen is in zijn verhaal, dat het hem eigenlijk niet goed lukt om vanuit idealisme en overtuiging zijn bedrijf goed op te bouwen. Hij weet het niet meer en heeft hulp nodig. Daarmee is Jaring precies zo’n boer die weet (of heeft ervaren) dat de weg naar transitie niet via dogma’s en evangelies loopt, maar via dilemma’s en praktische problemen.

Programmamaker Bart Kingma neemt de zoektocht van boer Pieter van der Valk en zijn collega Jaring Brunia als uitgangspunt. Wat zijn hun dilemma’s en waarom komen zij er niet uit, noch met de politiek, noch met hun eigen overtuiging? Kingma trekt de lijn van boer naar consument: uiteindelijk gaat het om gezonde mensen. Met Emiel Elferink en Martina Sura-de Jong (Van Hall Larenstein) kijken we naar hun onderzoek om de relatie tussen een gezonde bodem en gezonde mensen aan te tonen. Praat mee na de vertoning en verken met elkaar de toekomst van gezonde grond in Fryslân.

Meld je aan, we hebben plek voor 100 mensen >
https://www.eventbrite.nl/e/premiere-grunwurkers-tickets-
1258011228449?aff=oddtdtcreator

Over De Uitkijkers
De Uitkijkers biedt inwoners van Fryslân een platform voor toekomstdialoog. In bijeenkomsten, podcasts en essays kijken we naar 2050 en verkennen we wat er nodig is om de provincie goed en gezond door te geven. De gesprekken gaan over fysieke en mentale gezondheid, demografische ontwikkelingen met impact, een gezonde bodem, waterbewustzijn en voorzieningen in dorpen en steden. We helpen zoveel mogelijk bestaande organisaties met het voeren van het ‘andere gesprek’: juist niet in een vergaderruimte met beslissers, maar in de mienskip met burgers.