De uitdaging van circulair

Barbara Vos is programmaleider Circulair bij De Uitkijkers. Zij zet dit thema op de agenda door het organiseren van bijeenkomsten waarbij er gekeken wordt naar nieuwe toekomstperspectieven vanuit verschillende invalshoeken.

– blog van Barbara – 3 minuten leestijd –

De manier waarop we nu produceren, consumeren en weggooien, is niet toekomstbestendig. Het is een systeem waarin we vooral veel nemen, en weinig tot niets teruggeven waardoor de aarde wordt uitgeput. Dit betekent dat de grondstoffen opraken. Daarnaast hebben we als mens ook nog eens een verslaving aan sneller, meer en goedkoper. Terwijl we niet nadenken wat er met die berg afval gebeurt als we er op uitgekeken zijn. Of als het kapot is. Als je met deze blik naar de toekomst kijkt, dan zie je dat deze onhoudbaar is.

Daarom onderzoeken we vanuit De Uitkijkers een regeneratieve economie: een economisch systeem dat gericht is op het herstellen en vernieuwen van de natuurlijke hulpbronnen die we gebruiken om onze economie te laten draaien en hoe dit kan bijdragen aan maatschappelijke opgaven. Zo kijken we naar de toekomst van biobased materialen; materialen die gemaakt zijn van natuurlijk materiaal, denk aan wol, of van schimmels, planten, bacteriën die ecologisch verantwoord geteeld, geoogst, gebruikt en hergebruikt worden.

Het gebruik van deze grondstoffen op grote schaal biedt namelijk kansen op verschillende vlakken: het verbeteren van biodiversiteit en kwaliteit van bodem en water, nieuwe verdienmodellen voor de boer, een gezondere leefomgeving en het tegengaan van grondstoffen schaarste.

Hoe ziet zo’n nieuwe keten er uit? We onderzoeken hoe de keten – bijvoorbeeld die van de bouw en hoe je van van grond tot gebouw komt. En hoe een financieel eerlijk waardesysteem er vervolgens uitziet en hoe we daar allemaal baat bij hebben. En wie daar in de regio aan werken en aan bijdragen. 

Bijvoorbeeld Boeren voor de Bouw

In Friesland staan veel boeren voor belangrijke keuzes door de stikstofproblematiek. Het vrijkomen van stikstof heeft gevolgen voor boeren die intensieve veeteelt of landbouw bedrijven. Tegelijkertijd zijn de prijzen van bouwmaterialen het afgelopen jaar met wel 50% laten stijgen. Dit plaatst boeren voor uitdagingen, maar er ontstaan ook nieuwe mogelijkheden.Het idee om biobased materialen lokaal te verbouwen wordt steeds aantrekkelijker voor boeren. Maar is het realistisch om boeren te betrekken bij bouwactiviteiten? En wat moet er gebeuren om dit te realiseren?

Biobased bouwen, dat wil zeggen bouwen met materialen uit de natuur, kan een middel zijn om de overgang naar een circulaire aanpak te maken. Biobased materialen komen voort uit hernieuwbare bronnen, slaan CO2 op en passen dus goed bij onze doelen voor duurzaamheid en het klimaat. Dit biedt kansen, vooral in relatie tot onze streven naar een circulaire economie en klimaatvriendelijke doelen.

Het mooie is dat deze nieuwe benadering ook nieuwe inkomstenbronnen kan opleveren voor boeren. Het kweken van biobased materialen kan leiden tot innovatieve verdienmodellen die bijdragen aan zowel de agrarische sector als de bouw.

In de context van de stikstofcrisis en de uitdagingen van prijsstijgingen, kan biobased bouwen een veelbelovende weg zijn naar duurzame oplossingen. Het vergt echter samenwerking, onderzoek en strategieën om ervoor te zorgen dat boeren hun rol kunnen spelen in de bouwsector en tegelijkertijd bijdragen aan onze bredere milieudoelen.

In de circulaire programmalijn brengen we in kaart wat er nu speelt en wat voor perspectieven er zijn voor de toekomst. Zo kijken we bijvoorbeeld naar hoe zo’n nieuwe waardeketen er uit zou kunnen zien, samen met boeren, ondernemers, natuurbeheerders, ontwerpers, wetenschappers en beleidsmedewerkers. 

Maar ook wat dan die materialen van de toekomst zijn. Zo ben ik nu bezig met een nieuwe programmalijn waarin we op onderzoek gaan naar de Fryske lokale materialen, hun geschiedenis en waar we ze voor kunnen gebruiken. Hier vind je meer over onze hele kalender met bijeenkomsten de komende maanden: https://deuitkijkers.nl/agenda/toekomstperspectiefwonen-2/ 

Als je meer wilt weten over dit thema is World Design Embassies een aanrader: https://www.worlddesignembassies.com/ – abonneer je bijvoorbeeld op hun nieuwsbrief om op de hoogte te blijven. Echt interessant!

Wil je meer weten over Barbara of volgen waar ze mee bezig is? Luister naar de podcast ‘Natuurlijk bouwen aan onze toekomst’ of zoek haar op via LinkedIn Barbara Vos.